راهنمای رجیستری گوشی های تلفن همراه

طرح رجیستری بالاخره با تمام حواشی و مشکلات فراوانش از نیمه دوم سال ۹۶ به طور جدی اجرا شد. درمورد طرح رجیستری گوشی هنوز سوالات مختلفی در ذهن هم‌وطنان عزیزمان وجود دارد. به همین منظور تصمیم گرفتیم مطلبی جامع و کاربردی با عنوان راهنمایی رجیستری گوشی موبایل و تبلت برایتان بنویسیم تا به سوالات و ابهامات شما درمورد طرح رجیستری موبایل و تبلت پاسخ دهیم.

طرح رجیستری چیست؟

دولت به منظور مقابله با قاچاقچیان، طرحی تحت عنوان رجیستری را اجرا کرد. این طرح در ابتدا با مشکلات فراوانی روبرو شد ولی دولت سرانجام توانست این طرح را برای تمام دستگاه‌های مجهز به سیم کارت اجرا کند. بنابراین بجز گوشی موبایل و تبلت، دستگاه‌هایی نظیر مودم و مسیریاب درصورت قابلیت پشتیبانی از سیم‌کارت هم مشمول این طرح می‌شوند. از تاریخ ۱ اردیبهشت ۹۷ تمام برندهای گوشی و تبلت بازار نظیر اپل، سامسونگ، هوآوی و ال‌جی زیر چتر رجیستری رفته‌اند.
مهلت یک ماهه رجیستری برای گوشی‌های غیرقانونی

دولت برای تمام دستگاه‌های مجهز به سیم کارت که در به طور قانونی ثبت نشده‌اند، یک مهلت ۳۰ روزه درنظر گرفته است. این فرصت یک ماهه برای مسافرانی لحاظ شده که درصورت اقامت موقت در کشور بتوانند از پوشش خدماتی اپراتورها استفاده کنند. درنظر داشته باشید این مهلت با قراردادن سیم‌کارت برای اولین بار در دستگاه شروع می‌شود. بعد از اتمام یک ماه، دیگر قادر به استفاده از سیم‌کارت اولیه در گوشی یا تبلت نیستید و در صورت قرار دادن سیم‌کارت‌های دیگر تنها چند روز می‌توانید از دستگاه‌تان استفاده کنید.

بنابراین شهروندانی که قصد استفاده‌ی بلندمدت و دائم از گوشی یا تبلت خود را دارند، باید در ابتدا عوارض مربوطه را به گمرک کشور پرداخت کنند. پس از پرداخت عوارض گوشی یا تبلت، شهروندان می‌توانند گوشی یا تبلت خود را به صورت قانونی در سامانه‌ای به نام همتا ثبت کنند. حالا سوالی که ممکن است برایتان پیش بیاید، این است که از کجا مطلع شویم گوشی رجیستر شده و قانونی است؟
چطور از اصالت گوشی باخبر شویم؟

۱- هر تلفن همراه یک شناسه جهانی منحصربه‌فرد به نام IMEI دارد. برای تشخیص اصالت گوشی هنگام خرید باید کد IMEI دستگاه را با جعبه‌ی آن مطابقت دهید تا مطمئن شوید گوشی خریداری‌شده دزدی یا رِفرِش‌شده نیست. (منظور از گوشی رفرش‌شده این است که دستگاه تعمیری و با قطعات دیگر سرهم شده باشد.)

پیدا کردن IMEI گوشی

برای پیدا کردن IMEI گوشی می‌توانید *#۰۶# را شماره‌گیری کنید. به محض تماس یک کد ۱۵ یا ۱۷ رقمی به شما نشان داده می‌شود. این شماره باید با کد جعبه دستگاه خریداری شده مطابقت داشته باشد. درنظر داشته باشید گوشی‌های دو سیم‌کارت دو شناسه IMEI دارند.  هم‌چنین در بعضی از گوشی‌ها، پشت بدنه یا پشت باتری گوشی هم شماره IMEI نوشته شده است.

۲- پس از آن که مطمئن شدید کدهای IMEI جعبه با دستگاه هم‌خوانی دارد، می‌توانید وضعیت قانونی خود دستگاه را در سامانه رجیستری همتا چک کنید. برای استعلام قانونی یا غیرقانونی بودن دستگاه دو راه دارید:
نخست آن که *۷۷۷۷# را شماره‌گیری کنید. با شماره‌گیری یک منو برایتان نشان داده می‌شود که باید گزینه استعلام را انتخاب کنید. پس از انتخاب گزینه باید منتظر پاسخ همتا مبنی بر قانونی یا غیرقانونی نبودن گوشی باشید. راه دوم بسیار سریع‌تر جواب می‌دهد. برای انجام آن باید به سایت همتا مراجعه کنید. در بخش استعلام اصالت شناسه IMEI را وارد کنید. به محض ورود شماره می‌توانید متوجه قانونی یا غیرقانونی بودن گوشی شوید.
اگر گوشی خریداری شده غیرقانونی باشد، چه کار کنیم؟

احتمال دارد پس از ارسال پیامک یا در سایت همتا متوجه غیرقانونی بودن گوشی شوید. هم‌چنین درصورت اتمام فرصت یک ماهه برایتان پیامکی مبتنی بر غیرقانونی بودن دستگاه ارسال می‌شود. در این پیامک نوشته شده: « دستگاه با مشخصات زیر جزء دستگاه‌های قانونی ثبت شده نمی باشد و از تاریخ * در شبکه سرویس نخواهد گرفت» در این صورت سامانه همتا گوشی شما را غیرقانونی یا قاچاق تشخیص داده و باید سریعا به ثبت قانونی گوشی اقدام کنید.
گوشی غیرقانونی را به فروشنده عودت دهید

اگر تبلت یا تلفن همراه خود را از ایران تهیه کرده‌اید، باید با فاکتور خرید نزد فروشنده بروید و گوشی خود را عودت دهید. فروشنده موظف است گوشی شما را پس بگیرد یا آن را تعویض کند. پایگاه رسمی اطلاع‌رسانی طرح رجیستری اعلام کرده که درصورت عدم همکاری فروشنده، خریدار باید از طریق سازمان تعزیرات حکومتی یا سازمان حمایت از حقوق از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان پیگیری کند. به همین دلیل توصیه می‌شود گوشی خود را حتی‌الامکان از فروشگاه‌های قابل اعتماد تهیه کنید تا با خیالی آسوده از گوشی استفاده کنید و درگیر مشکلات رجیستری تلفن همراه نشوید. درصورتی که مسافر گوشی یا تبلت شما را به ایران آورده، باید از طریق ثبت رجیستری گوشی اقدام کنید.
گوشی از طریق مسافر به ایران آمده باشد

هیچ‌گونه راهی برای دور زدن طرح رجیستری گوشی مسافری برای استفاده در ایران وجود ندارد. بنابراین بدون استثنا تمام گوشی‌های مسافری باید به‌طور قانونی ثبت شوند. گوشی‌های مسافری پس از فرصت یک ماهه از کار می‌افتند. از کار افتادن گوشی یا تبلت به معنی خراب شدن آن‌ها نیست، بلکه دستگاه نمی‌تواند از سیم‌کارت موردنظر، خدماتی مثل پیامک، تلفن و اینترنت را دریافت کند. بنابراین اگر قصد استفاده از خدمات سیم‌کارت تلفن همراه خود را داشته باشید، باید مراحل رجیستری گوشی مسافری را طی کنید.
شرایط و محدودیت‌های طرح رجیستری مسافری

ثبت گوشی‌های مسافری از چند جهت محدودیت دارد: اولا هر مسافر مجاز است تنها یک دستگاه تلفن همراه در سال به صورت مسافری به نام خود وارد و ثبت کند. ثانیا مسافرانی که وارد کشور می‌شوند تنها یک ماه فرصت دارند عوارض گوشی خود را به گمرک پرداخت کنند. بنابراین درصورتی که گوشی شما تازه از طریق مسافر به دست‌تان رسیده، بهتر است هرچه زودتر اقدامات لازم را برای ثبت قانونی گوشی خود انجام دهید. نحوه رجیستر گوشی موبایل مسافری بدین گونه است که ابتدا باید عوارض گوشی را به گمرک پرداخت کنید. در گام بعدی باید با شناسه‌ای که گمرک به شما می‌دهد، تلفن همراه خود را در سامانه همتا ثبت کنید.

نحوه رجیستر کردن گوشی‌های مسافری

۱- پرداخت عوارض گمرکی گوشی

در گام نخست باید عوارض گوشی خود را به گمرک پرداخت و سپس در سیستم همتا ثبت نام کنید. اگر گوشی شما از طریق پست برایتان ارسال شده، باید عوارض موبایل را از طریق گمرک امانات پستی پرداخت کنید. اگر تلفن همراه از طریق مسافر وارد ایران شده باشد، باید قبل از اتمام فرصت ۳۰ روزه گمرک اقدام کنید.

طرح رجیستری موبایل

درنظر داشته باشید گمرک و همتا، هرکدام محدودیت زمانی خود را برای کاربران درنظر گرفته‌اند. همان‌طور که سامانه همتا یک فرصت ۳۰ روزه برای استفاده از خدمات سیم‌کارت گوشی غیرقانونی درنظر گرفته، گمرک هم یک محدودیت زمانی ۳۰ روزه لحاظ کرده است. بر این اساس، تنها مسافرینی که کم‌تر از یک ماه از ورودشان به کشور گذشته باشد، می‌توانند عوارض دستگاه را به گمرک پرداخت کنند. درغیر این صورت گمرک مسئولیتی جهت استرداد وجه پرداختی قبول نمی‌کند. بنابراین محدودیت زمانی گمرک متفاوت از محدودیت زمانی همتا است.

برای پرداخت هزینه‌ی گمرکی گوشی مسافری دو راه دارید: در حالت اول در گمرک فرودگاه اقدام به پرداخت عوارض گمرکی کنید. از آن‌جایی که زمان خیلی از پروازها خارج از زمان اداری است، ممکن است نتوانید حضوری به گمرک فرودگاه مراجعه کنید. هم‌چنین در زمان اداری ممکن است تعداد متقاضیان در صف بسیار زیاد باشد؛ به همین دلیل فرآیند پرداخت گمرک گوشی ممکن است آن‌قدر زمان‌بر باشد که از پرداخت گمرکی گوشی به صورت حضوری منصرف شوید.

راه دوم این است که از سامانه آنلاین گمرک برای پرداخت عوارض گوشی اقدام کنید. در این سایت باید مشخصات مسافر و گوشی را به‌طور دقیق و درست وارد کنید. در اظهارنامه‌ی گمرکی از شما تعهد گرفته می‌شود که: اگر سیستم تشخیص دهد اطلاعات وارد شده نادرست است، نه تنها وجه پرداختی بازنمی‌گردد، بلکه گوشی شما فعال‌سازی نخواهد شد. بنابراین مطمئن شوید که تمام اطلاعات درست باشد.

سایت رجیستری گمرک

این اطلاعات درخواستی شامل برند، مدل و مشخصات فنی گوشی است. با انتخاب هرکدام از این موارد، یک لیست از گزینه‌های تعریف شده باز می‌شود و شما باید از بین آن‌ها، اطلاعات درست را انتخاب کنید. این موارد، زیاد و بعضا شبیه به هم هستند ؛ به طور مثال در بخش برندها دو گزینه Huawei و Huawi وجود دارند که ممکن است کاربر را به اشتباه بیاندازند. به همین دلیل مطمئن شوید که از میان موارد مختلف، گزینه‌ی درست را انتخاب می‌‌کنید.

بعد از تایید مشخصات گوشی، وارد صفحه‌ی بعدی می‌شوید که باید شماره تلفن همراه، کدملی و گذرنامه را وارد کنید. در تماسی که با اپراتورهای همتا داشتیم، با توجه به فهرست انواع مدل‌های گوشی در سایت گمرک، هزینه رجیستر گوشی کاملا متفاوت است؛ به طور مثال هزینه رجیستر کردن گوشی اپل با گوشی سامسونگ، ال‌جی، نوکیا و دیگر برندها کاملا فرق دارد. پس از وارد کردن اطلاعات در سامانه‌ی گمرک، عوارض گوشی شما نشان داده می‌شود که باید از طریق درگاه بانکی پرداخت کنید.

برای هر مسافر ۸۰ دلار معافیت از پرداخت حقوق و عوارض و مالیات بر ارزش افزوده درنظر گرفته شده است. در صورتی که مسافر از این معافیت استفاده نشده باشد، سامانه به طور خودکار این معافیت را از عوارض گمرکی گوشی کسر می‌کند.

پس از پرداخت عوارض گمرکی گوشی، به شما یک شناسه داده می‌شود تا هنگام ثبت گوشی در سامانه همتا وارد کنید. توصیه می‌شود شناسه را یادداشت کنید یا عکس بگیرید تا در مراحل بعدی به مشکل نخورید..

۲- ثبت گوشی در سامانه‌ی همتا

پس از پرداخت عوارض گوشی مسافری، تازه می‌توانید برای ثبت رجیستری تبلت یا موبایل اقدام کنید. در سایت همتا باید شماره تلفن همراه خود را وارد کنید و گزینه ادامه را بزنید. پس از آن باید منتظر پیامک رمز عبور موقت از سوی همتا باشید. رمز عبور موقت را در کادر اول وارد کنید و کد امنیتی نمایش داده شده در سایت را در کادر دوم بنویسید. درنظر داشته باشید برای ورود به صفحه اطلاعات گوشی در همتا باید هربار رمز موقت را وارد کنید. هم‌چنین برای ورود به سایت تنها ۲ دقیقه فرصت دارید که رمز عبور موقت را وارد کنید. بعضی اوقات ارسال این پیامک با کندی انجام می‌شود.

نحوه رجیستر کردن گوشی

پس از ورود موفق به سامانه همتا باید از منوی سمت راست گزینه ثبت اطلاعات مسافری را انتخاب کنید. در بخش ایجاد می‌توانید اطلاعات خود را بنویسید. همان‌طور که در بند قبلی گفتیم، در این قسمت شما به شناسه پرداختی عوارض گمرک نیاز دارید؛ همتا با دریافت این شناسه پیگیری می‌کند که آیا عوارض دستگاه شما به طور صحیح در گمرک پرداخت شده یا نه. پس از ایجاد پرونده یک لیست اضافه می‌شود که وضعیت تایید یا درحال بررسی را نشان می‌دهد. درصورت درست بودن اطلاعات، معمولا فرآیند تایید همتا به سرعت انجام می‌شود. با این حال در بعضی از موارد ممکن است این فرآیند برای چک کردن اطلاعات شخص طول بکشد. اگر وضعیت گوشی یا تبلت شما تایید شود، همتا دستگاه شما را قانونی تشخیص داده است. پس از تایید وضعیت رجیستری یک کد فعال‌سازی برایتان ارسال می‌شود.  اگر از موعد یک ماهه گوشی یا تبلت شما گذشته باشد، پس از فعال‌سازی گوشی بهتر است دستگاه را یک بار ریستارت (خاموش و روشن) کنید تا مطمئن شوید آنتن دستگاه پر می‌شود و خدمات اوپراتور در اختیار شما قرار می‌گیرد.

    برای فعال‌سازی گوشی رجیستری می‌توانید از دو طریق ارسال پیامک یا ورود به وب‌سایت همتا اقدام کنید:
    ۱- ارسال پیامک

ابتدا #۷۷۷۷* را شماره‌گیری کنید. سپس فهرستی از گزینه‌های مختلف برایتان نمایش داده می‌شود که باید گزینه فعال‌سازی را انتخاب کنید. حالا IMEI مربوط به دستگاه را وارد کنید. شماره سیم‌کارتی که می‌خواهید مالکیت گوشی به نام شخص ثبت شود را وارد کنید. درنهایت با وارد کردن کد فعال‌سازی، گوشی یا تبلت نام مالک ثبت و رجیستر می‌شود.

    ۲- سایت همتا

 در صفحه اصلی سایت همتا گزینه «فعال‌سازی» را در پایین صفحه اصلی انتخاب کنید. در صفحه جدید باید شماره تلفن همراه، شناسه دستگاه و کد فعال‌سازی را به همراه کد امنیتی نوشته شده را وارد کنید. درنهایت گوشی یا تبلت به نام صاحب جدید رجیستر و فعالسازی می‌شود.

انتقال مالکیت گوشی رجیستری

هر زمان که خواستید گوشی کارکرده بخرید یا گوشی خود را بفروشید، حتما مالکیت دستگاه را به نام صاحب جدید منتقل کنید. ممکن است تصور کنید که پس از ثبت رجیستری گوشی یا تبلت، دیگر کارتان با همتا تمام شده و نیازی به انجام کار دیگری ندارید اما هنگام خرید و فروش گوشی کارکرده باید مالکیت دستگاه به نام صاحب جدید ثبت شود.

هنگام خرید و فروش گوشی یا تبلت، رجیستری دستگاه را حتما به نام مالک جدید (خریدار) منتقل کنید.

درست است بدون انتقال مالکیت برای دستگاه مشکل خاصی پیش نمی‌آید اما درنظر داشته باشید انتقال مالکیت دستگاه به این خاطر است که درصورت بروز هرگونه مشکل حقوقی، پای صاحب قبلی به این گونه مشکلات باز نشود.

    برای انتقال مالکیت گوشی رجیستری می‌توانید از دو طریق ارسال پیامک یا ورود به وب‌سایت همتا اقدام کنید:

    ۱- ارسال پیامک

    ابتدا #۷۷۷۷* را شماره‌گیری کنید. سپس فهرستی از گزینه‌های مختلف برایتان نمایش داده می‌شود که باید گزینه انتقال مالکیت را انتخاب کنید. حالا IMEI مربوط به دستگاه را انتخاب یا درصورت نیاز اضافه کنید. پس از آن شما باید شماره سیمکارت خریدار را وارد کنید. پس از نوشتن شماره تلفن همراه مالک جدید باید دستور تایید را ارسال کنید. درنهایت سامانه به شما می‌گوید که کد فعال‌سازی از طریق پیامک به شماره تلفن همراه خریدار ارسال می‌شود. همانند گوشی‌های مسافری، مالک باید از طریق ارسال پیامک یا مراجعه به سایت همتا به ثبت کد فعال‌سازی اقدام کند.

    ۲- سایت همتا

    روش دوم این است که با مراجعه به وبسایت همتا به انتقال مالکیت گوشی رجیستری اقدام کنید. بدین منظور پس از ورود به سایت همتا، دریافت رمز عبور موقت و نوشتن رمز عبور و کد امنیتی می‌توانید به پروفایل خود در سایت همتا دسترسی پیدا کنید. در بخش مدیریت دستگاه که در منوی سمت راست قرار دارد، فهرست دستگاه‌های ثبت شده‌ی شما نمایش داده می‌شود.

ثبت رجیستری همتا

در سمت راست دستگاه موردنظر شما یک مربع کوچک وجود دارد. این مربع را تیک بزنید و گزینه «انتقال مالکیت/فروش» را در بالای سایت انتخاب کنید. پس از آن شماره سیم‌کارت خریدار را وارد کنید. این شماره تلفن باید خطی باشد که خریدار می‌خواهد برای استفاده از موبایل در دستگاه قرار دهد. پس از این فرآیند یک کد فعال‌سازی برای خریدار ارسال می‌شود. مالک جدید می‌تواند از طریق ارسال پیامک به شماره همتا یا انتخاب گزینه فعال‌سازی تلفن همراه در منوی سمت راست سایت همتا به انتقال مالکیت دستگاه اقدام کند.

حل موارد خاص در طرح رجیستری

ممکن است برای شما یا اطرافیانتان مورد خاصی از رجیستری پیش بیاید؛ مثلا یک گوشی قدیمی داشته‌اید و مدت‌ها سیم‌کارتی در آن قرار نداده‌اید. حالا با گذاشتن سیم‌کارت و روشن کردن دستگاه، همتا گوشی شما را غیرقانونی اعلام می‌کند؛ این درحالیست که پیش از شروع طرح رجیستری تلفن همراه، گوشی موبایل را خریداری یا از خارج تهیه کرده‌اید. هم‌چنین احتمال دارد در این طرح با مشکلات خاصی از این دست روبرو شوید. برای حل این مشکل توصیه می‌شود که با همتا تماس بگیرید (شماره تلفن ۰۹۶۳۶۶) و مشکل خود را با کارشناسان درمیان بگذارید. هم‌چنین می‌توانید با بخش رجیستری گمرک تماس حاصل کنید و راه‌حل مناسب را از مسئولین مربوطه جویا شوید.
پیشگیری بهتر از درمان است!

توصیه می‌شود از فروشگاه مطمئن گوشی یا تبلت بخرید تا به مشکلات رجیستری برخورد نکنید. حل مشکلات رجیستری می‌تواند یک فرآیند زمان‌بری باشد که در طول این مدت ممکن است استرس و نگرانی‌های زیادی به مالک دستگاه وارد شود. بنابراین بهترین کار این است که از مغازه‌های مطمئن یا فروشگاه‌های اینترنتی معتبر خرید کنید تا درصورت بروز هرمشکلی بتوانید به سرعت و به راحتی پیگیری کنید. به طور مثال، دیجی‌کالا پیش از شروع طرح رجیستری به مشتریان اطمینان داد که تمام گوشی و تبلت‌هایش قانونی و مجاز هستند. همراه با  هنگام خرید گوشی حتما فاکتور خرید تهیه کنید و از طریق روش‌های گفته شده از اصالت گوشی مطمئن شوید.

همراه گوشی یا تبلت سیم‌کارت‌خور باید کد فعال‌سازی همراه دستگاه باشد. با داشتن این کد می‌توانید در سامانه همتا مراحل رجیستری را پشت سر بگذارید و مالکیت دستگاه را به طور قانونی به نام خریدار ثبت کنید. درصورتی که در فرآیند رجیستری با مشکل روبرو شدید، می‌توانید با شماره تلفن همتا تماس بگیرید و راه‌حل مناسب را از کارشناسان جویا شوید.